Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne

Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne zakłada, że ruch jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka, która przejawia się w różnych formach: w zabawie, w aktywnym wypoczynku oraz w codziennej pracy. Poprzez ruch człowiek wyraża swoje emocje, nawiązuje kontakty i porozumiewa się. Nazwa „ruch rozwijający” wyraża główną ideę tej metody, tj. posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka i terapii zaburzeń tego rozwoju. System ćwiczeń w tej metodzie wywodzi się z naturalnych potrzeb dziecka, zaspokajanych w kontakcie z dorosłymi, tj. z tzw. baraszkowania.

Metoda bywa wykorzystywana jako wstępny etap do zajęć terapeutycznych dzieci z zaburzeniami w sferze ruchowej, emocjonalnej i społecznej, np:

• dla dzieci mających trudności w czytaniu i pisaniu lub jako część programu terapii psychologiczno-logopedycznej,
• dzieci jąkających się,
• w psychoterapii dzieci nerwicowych,
• dla dzieci nieśmiałych, wycofanych społecznie,
• mających trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji z rodzicami, rówieśnikami,
• nadpobudliwych,
• mających trudności emocjonalne.

Ponadto, metodę stosuje się w terapii dzieci:

• z zaburzeniami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania,
• niepełnosprawnych intelektualnie,
• autystycznych,
• z mózgowym porażeniem dziecięcym,
• z niekorzystnych środowisk wychowawczych, np. domów dziecka, rodzin dysfunkcyjnych,
• głuchych i niewidomych.

Podstawowe założenia metody, to rozwijanie ruchem trzech aspektów:

• świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego,
• świadomości przestrzeni i działania w niej,
• dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu.

Kategorie ruchu w metodzie:

1. Ruch prowadzący do poznania własnego ciała.

Ruchy należące do tej kategorii pozwalają na stopniowe poznanie poszczególnych części ciała, co stanowi sprawę kluczową. Szczególne znaczenie mają stopy, kolana, nogi, biodra, gdyż na nich opiera się ciężar ciała oraz stanowią one łącznik między człowiekiem a podłożem, ziemią, podłogą. Kontrola nad ruchami tych części ciała to gwarant utrzymania równowagi. Poznanie własnego ciała i kontrola nad jego ruchami prowadzi do ukształtowania się własnej tożsamości: wyodrębnienia własnego „ja” od otoczenia „nie-ja”.

2. Ruch kształtujący związek jednostki z otoczeniem fizycznym.

Celem tej kategorii ruchu jest wykształcenie orientacji w przestrzeni, aby na tej podstawie mógł wytworzyć się związek między człowiekiem a otoczeniem, a w rezultacie poczucie swobody w przestrzeni bez lęku, zagrożenia itp. Kategorie 1 i 2 występują równolegle i są ze sobą w ścisłym związku w czasie zajęć.

3. Ruch wiodący do wytworzenia się związku z drugim człowiekiem.

Zasadniczym celem czynności ruchowych tej kategorii jest zachęcanie uczestników zajęć do nawiązania pozytywnych i znaczących kontaktów z innymi osobami, opartych na wzajemnym poznaniu i zrozumieniu potrzeb partnera oraz na wzajemnym zaufaniu. Ze względu na typ ruchu, relacje międzyludzkie w ćwiczeniach klasyfikuje się jako:

• Ruch „z” (with). Ćwiczenia ruchowe, w których 1 partner jest bierny, drugi zaś aktywny i opiekuńczy względem niego.
• Ruch „przeciwko” (against). Ćwiczenia ruchowe, których celem jest uświadamianie uczestnikom ich własnej siły przy współdziałaniu z partnerem bez elementów agresji. Z tego powodu nie wskazane jest pobudzanie do przyjmowania postaw konkurencyjności, wyłanianie zwycięzców i pokonanych. Musi nastąpić zamiana ról z aktywnej (atakujący) na bierną (broniący się) i odwrotnie. Ćwiczenia te umożliwiają wyładowanie nagromadzonych napięć nerwowych.
• Ruch „razem” (shared). Ćwiczenia ruchowe, które wymagają jednakowego zaangażowania partnerów i prowadzą one do wytworzenia harmonii i równowagi. Warunkiem osiągnięcia sukcesu w tym zakresie jest wzajemne zaufanie, zrozumienie, współpraca i równy wkład fizyczny.

4. Ruch prowadzący do współdziałania w grupie.

Różnica w porównaniu z opisanymi powyżej ćwiczeniami dotyczy liczebności uczestników. Jest ona większa – najpierw ćwiczenia wykonuje się w trójkach, a potem z całą grupą. W ćwiczeniach ruchowych „z” dwie osoby mogą zajmować się trzecią. W ćwiczeniach „przeciwko” kilka osób jednocześnie atakuje jedną, co stosuje się w sytuacjach, gdy jeden z członków grupy jest silniejszy lub cięższy niż pozostali. W ćwiczeniach „razem” współdziała kilka osób.

5. Ruch kreatywny.

Ruch ten jest spontaniczny, kreatywny i swobodny – np. taniec wyzwolony. Ma pomóc w sposób twórczy wyrazić „siebie”.

Metodę można stosować indywidualnie - z jednym dzieckiem lub grupowo. Preferowane są zajęcia grupowe, gdyż zapewniają one dziecku lepszy kontakt z dorosłymi lub innymi dziećmi. Liczebność grupy: 6-14 dzieci. Wiek uczestników: nieograniczony, zarówno osoby dorosłe, jak i dzieci. Zajęcia muszą odbywać się systematycznie, minimum raz w tygodniu, czas trwania spotkania to około 1 godzina. Początkowo zajęcia mogą być krótsze (20-30 minut), zależnie od samopoczucia i możliwości dzieci. Istotne w ćwiczeniach są warunki lokalowe: przestrzeń, odpowiednie podłoże (najlepiej parkiet), świeże powietrze. Nie potrzeba żadnych urządzeń lub pomocy do ćwiczeń. Najlepszym przyrządem dydaktycznym dla dziecka jest ciało dorosłego. Czasami potrzebne są materace lub koce, np. gdy dzieci mają znaczne kalectwo fizyczne. Ćwiczyć należy boso, bo zapewnia to najlepszy kontakt z podłogą. Prowadzeniem grupy zajmują się dwie osoby (przeszkoleni terapeuci).

Korzyści płynące z zastosowania metody:

• pozytywne odczucie w kontakcie z innym człowiekiem,
• wyzwala swobodę zachowań i naturalność,
• daje okazję do rozładowania energii,
• jest próbą pokonania własnych zahamowań wynikających z uprzednich doświadczeń,
• daje radość,
• wyzwala zaangażowanie,
• możliwość zaspokojenia własnych potrzeb,
• pewność siebie,
• możliwość poczucia się w innej roli niż na co dzień,
• zbliża do siebie uczestników zajęć,
• radość z działania w grupie,
• przyjemność dawania innym radości,
• okazję do wspomnień, przypomnienia sobie zdarzeń z dzieciństwa,
• okazję do bliskiego kontaktu fizycznego bez uruchamiania sfery seksualnej,
• daje poczucie partnerstwa,
• możliwość odczuwania przyjemnych doznań płynących z własnego ciała,
• nie jest ograniczona wiekiem uczestników.

Prostota i naturalność są głównymi walorami metody ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne i stanowią o jej wartości i powodzeniu.